Καρκίνος Προστάτη
Προστάτης είναι το όργανο που έχει τοποθετήσει η φύση στην πύελο του άνδρα για να γίνεται (χρονικός) διαχωρισμός του σπέρματος και των ούρων και να μην αναμειγνύονται κατά την έξοδό τους από την ουρήθρα.
Τα ούρα παραγόμενα στους νεφρούς, κατεβαίνουν στην ουροδόχο κύστη μέσω των ουρητήρων και συλλέγονται εκεί μέχρι την αποβολή τους από τον οργανισμό (ούρηση). Το σπέρμα παραγόμενο στους όρχεις, μεταφέρεται στις σπερματοδόχους κύστεις και παραμένει εκεί μέχρι τη στιγμή της εκσπερματώσεως. Η έξοδος από τον οργανισμό τόσο των ούρων, όσο και του σπέρματος γίνεται από την ουρήθρα. Επειδή η οξύτης των ούρων καταστρέφει τα σπερματοζωάρια, η φύση τοποθέτησε έναν αδένα που αποστραγγίζει και αλκαλοποιεί το περιβάλλον στο οποίο θα κινηθεί το σπέρμα, από τις σπερματοδόχους κύστεις, μέχρι την έξοδό του από τον οργανισμό και συγχρόνως δεν επιτρέπει την ροή ούρων, μέχρι να ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία. Ο αδένας αυτός λέγεται προστάτης αδένας.
Είναι ένας αδένας που το μέγεθός του εξαρτάται από την ηλικία. Σε έναν άνδρα 40 ετών είναι περίπου 40 γραμμάρια. Από την ηλικία των 60 ετών περίπου, ο αδένας αυτός διογκώνεται γιατί εμφανίζεται η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη και λόγω στενώσεως του αυλού της ουρήθρας, δημιουργούνται προβλήματα στην ούρηση.
Μερικές φορές, ανάμεσα στα φυσιολογικά ή τα καλοήθη κύτταρα, δημιουργούνται και αναπτύσσονται (κυρίως στην περιφεριακή ζώνη) και κακοήθη κύτταρα, τα οποία λόγω της αδενικής προελεύσεως δημιουργούν το αδενοκαρκίνωμα του προστάτη.
Πότε αναπτύσεται η κακοήθεια;
Η πιθανότητα αναπτύξεως κακοήθειας εξαρτάται από:
• την ηλικία (παρουσιάζεται συνήθως στην ηλικία των 65 ετών και η συχνότητα αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας)
• τη φυλή (οι ασιάτες εμφανίζουν μικρότερο ποσοστό νόσου από τους αμερικανούς)
• την κληρονομικότητα (οι πιθανότητες είναι αυξημένες αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό)
Επιβαρυντικοί παράγοντες (χωρίς να υπάρχει σαφής απόδειξη) είναι:
• η διατροφή (αύξηση πιθανότητας όταν στη διατροφή υπάρχουν πολλά λιπαρά)
• η σεξουαλική ζωή του άνδρα (η μικρή ηλικία ενάρξεως σεξουαλικής δραστηριότητας και η εναλλαγή πολλών συντρόφων αυξάνει την πιθανότητα)
Σύμφωνα με τα διεθνή στατιστικά δεδομένα, ένας στους δέκα άνδρες, θα αναπτύξει στον προστάτη του κακοήθεια.
Στατιστική για τον καρκίνο του προστάτη στην Αγγλία το 2005
Διάγνωση του αδενοκαρκινώματος του προστάτη
Η έγκαιρη διάγνωση του αδενοκαρκινώματος του προστάτη είναι δύσκολη γιατί η κακοήθεια αναπτύσσεται με βραδύ ρυθμό. Όταν υπάρξουν συμπτώματα, συνήθως, η κατάσταση είναι προχωρημένη. Μία σειρά ειδικών εξετάσεων είναι ο διεθνώς εν-δεδειγμένος τρόπος για την έγκαιρη διάγνωση.
Οι εξετάσεις αυτές είναι:
• η ανίχνευση και ο προσδιορισμός στο αίμα της ποσότητος του "ειδικού" προστατικού αντιγόνου
(PSA – Prostate Specific Antigen),
• η δακτυλική εξέταση (DRE – Digital Rectal Examination) και
• το διορθικό υπερηχογράφημα του προστάτη (TRUS – TRansrectal UltraSonography). Η επιβεβαίωση θα γίνει με τη βιοψία του προστάτη που γίνεται με ειδική βελόνα, κατά τη διάρκεια διορθικού υπερηχογραφήματος (για την επιλογή των ύποπτων περιοχών). Η βιοψία εκτός της επιβεβαίωσης της κακοήθειας θα δώσει και πληροφορίες για το βαθμό ατυπίας των κυττάρων (βάσει της δεκαβάθμιας κλίμακας Gleason) και κατά συνέπεια της επιθετικότητας του νεοπλάσματος.
Νεότερες εξειδικευμένες εξετάσεις (οι οποίες δεν είναι ευρέως διαδεδομένες) γίνονται σε ειδικά κέντρα με σκοπό την επιβεβαίωση της διαγνώσεως και την παρακολούθηση – ανταπόκριση της νόσου στη θεραπεία. Τέτοιες είναι:
• Η μαγνητική φασματοσκοπία του προστάτη (MRI prostate spectroscopy)
• Τομογραφίας Εκπομπής Ποζιτρονίων (PET-CT – Positron Emission Tomography + CT) με χρήση ειδικών ουσιών
• Η ανίχνευση στα ούρα του προστατικού καρκινικού γονιδίου 3 (PCA3 – Prostate Cancer gene 3)
Αν είσαι άνδρας άνω των 50 ετών, κάνε έλεγχο του PSA ανά έτος. H ζωή σου είναι στα χέρια σου!
Πως αντιμετωπίζεται το αδενοκαρκίνωμα του προστάτη
Η αντιμετώπιση και η θεραπευτική αγωγή του αδενοκαρκινώματος του προστάτη, εξαρτάται από το στάδιο δηλαδή την έκταση που θα έχει η νόσος όταν βρεθεί.
Γίνεται με διάφορους τρόπους που μπορεί να ταξινομηθούν στις εξής κατηγορίες που εφαρμόζονται μεμονομένα ή σε συνδυασμό:
Αναμονή και παρακολούθηση- Χειρουργική αντιμετώπιση
- Ριζική προστατεκτομή
- Υπερηβική προσπέλαση
- Περινεϊκή προσπέλαση
- Λαπαροσκοπική προστατεκτομή
- Προστατεκτομή με ρομποτική υποστήριξη
- Κρυοχειρουργική
- Laser χειρουργική
- HIFU – High-Intensity Focused Ultrasound
Ορμονοθεραπεία
- Ορχεκτομή
- Μερικός ανδρογονικός αποκλεισμός
- Πλήρης ανδρογονικός αποκλεισμός
Χημειοθεραπεία
Ακτινοθεραπευτική αντιμετώπιση
Εξωτερική Ακτινοθεραπεία με Γραμμικό Επιταχυντή- Σύμμορφη τρισδιάστατη ακτινοθεραπεία (3D Conformal)
- Σύμμορφη μεταβαλλόμενης εντάσεως (IMRT)
- Στερεοτακτική ακτινοθεραπεία (SRT)
- Βραχυθεραπεία
- Εμφύτευση ραδιενεργών κόκκων με Δόση Χαμηλού Ρυθμού (LDR Brachytherapy)
- Διαπερινεϊκή προσπέλαση (Τεχνική Blasko)
- Διαγλουτιδική προσπέλαση (Τεχνική Koutrouvelis)
- Μεταφόρτιση με Δόση Υψηλού Ρυθμού (HDR Brachytherapy)
- Ακτινοχειρουργική
- Ρομποτική Ακτινοχειρουργική με CyberKnife
Ποια η μέθοδος και τεχνική είναι η κατάλληλη για κάθε ασθενή;
Για κάθε ασθενή, το ποιά μέθοδος θα επιλεγεί σαν η κατάλληλη εξαρτάται από διάφορες παραμέτρους.
Διεθνώς αξιολογούνται και λαμβάνονται υπ' όψιν τρεις παράμετροι:
- Η ποσότης του "Ειδικού Προστατικού Αντιγόνου" στον ορό του αίματος (τιμή του PSA)
- Ο βαθμός ατυπίας των κυττάρων που πάρθηκαν από τη βιοψία βάσει της δεκαβάθμιας κλίμακας Gleason (Gleason Score)
- Η έκταση – στάδιο της νόσου σύμφωνα με τη διεθνή κλίμακα ΤΝΜ (Tumor – Nodes – Metastases)
Τα στάδια του αδενοκαρκινώματος του προστάτη
Κατηγορίες επικινδυνότητας
Ο συνδυασμός των τριών παραμέτρων (PSA – Gleason score – TNMStage) κατατάσσει τους ασθενείς σε τρεις κατηγορίες, τους χαμηλής, μέσης και υψηλής επικινδυνότητας.
Σε κάθε κατηγορία συνιστώνται ή αντενδείκνυνται κάποιες μέθοδοι αντιμετωπίσεως – θεραπείας.
- Χαμηλής επικινδυνότητας (Low Risk): Ασθενείς με PSA λιγότερο από 10 ng/ml (PSA<10), έχουν Gleason Score μικρότερο ή ίσο του 6 (Gleason <= 6) και είναι σταδίου T1 ή Τ2a.
Οι ασθενείς χαμηλής επικινδυνότητας, λόγω του ότι βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο, μπορούν να εφαρμόσουν οποιαδήποτε χειρουργική ή ακτινοθεραπευτική μέθοδο – τεχνική σαν μονοθεραπεία (ριζική και αποκλειστική θεραπευτική αντιμετώπιση), αποδεχόμενοι βέβαια τις παρενέργειες και επιπλοκές της κάθε μιας, τις οποίες θα τους εξηγήσει ο ουρολόγος τους.
Η θεραπεία περιορίζεται ΜΟΝΟ στον προστάτη αδένα, γιατί οι πιθανότητες εξωπροστατικής διασποράς είναι ελάχιστες έως μηδενικές.
- Μέσης επικινδυνότητας (Medium Risk): Ασθενείς με PSA από 10 – 20 ng/ml (PSA 10 – 20), έχουνGleason Score ίσο με 7 (Gleason = 7) και είναι σταδίου Τ2b.
Οι ασθενείς μέσης επικινδυνότητας, επειδή βρίσκονται σε μέτριας βαρύτητας στάδιο, μπορούν να εφαρμόσουν συνδυασμό τουλάχιστον δύο μεθόδων από τις τρεις ακόλουθες: τη χειρουργική, την ακτινοθεραπεία και την ορμονοθεραπεία (με σχεδόν όλες τις υποκατηγορίες τους). Φυσικά θα ενημερωθούν από τον ουρολόγο τους για τις παρενέργειες και επιπλοκές κάθε συνδυασμού. Η θεραπεία περιλαμβάνει κυρίως τον προστάτη αδένα, αλλά προστατευτικά καλύπτει και τους περιβάλλοντες ιστούς μαζί με τους ανάλογους λεμφαδένες επειδή υπάρχει αυξημένη πιθανότητα διηθήσεως της κάψας του αδένος, των σπερματοδόχων κύστεων και ίσως ύπαρξη μικρομεταστάσεων στους επιχώριους λεμφαδένες.
Υψηλής επικινδυνότητας (High Risk): Ασθενείς με PSA μεγαλύτερο των 20 ng/ml (PSA > 20), έχουνGleason Score ίσο ή μεγαλύτερο του 8 (Gleason >= 8) και είναι σταδίου T2c, Τ3 ή Τ4.
Οι ασθενείς υψηλής επικινδυνότητας, επειδή βρίσκονται σε σχετικά προχωρημένο στάδιο, πρέπει να εφαρμόσουν συνδυασμό ορμονοθεραπείας και εξωτερικής ακτινοθεραπείας και ίσως επικουρικά κάποια χειρουργική μέθοδο. Σε αυτούς, υπάρχει ανάγκη γενικότερης θεραπείας του οργανισμού και όχι μόνο τοπικής στον προστάτη αδένα, γιατί οι πιθανότητες υπάρξεως εξωπροστατικής διασποράς του αδενοκαρκινώματος είναι πολύ μεγάλες (σχεδόν βέβαιες).
Πλεονεκτήματα CyberKnife®
H Ρομποτική Στερεοτακτική Ακτινοχειρουργική με CyberKnife® αποτελεί όπλο της ακτινοθεραπείας και είναι μια νέα τεχνική με πολλά πλεονεκτήματα σε σχέση με τις υπόλοιπες εναλλακτικές λύσεις που εφαρμόζονται στην αντιμετώπιση του αδενοκαρκινώματος του προστάτη.
- Δεν είναι επεμβατική μέθοδος (όπως η ριζική προστατεκτομή), δεν χρησιμοποιείται νάρκωση, δεν υπάρχει ανάρρωση γιατί δεν υπάρχει κάκωση φυσιολογικών ιστών, δεν έχει τα ποσοστά παρενεργειών του χειρουργείου, μπορούν να την υποστούν ακόμα και ασθενείς που για λόγους υγείας (καρδιολογικά, πνευμονολογικά, αλλεργικά κ.λπ. προβλήματα) δεν μπορούν να χειρουργηθούν.
- Είναι πιο σύντομη (χρονικά) σε σχέση με την εξωτερική ακτινοθεραπεία (και τις υποκατηγορίες της) γιατί απαιτούνται μία έως πέντε (1 – 5) καθημερινές συνεδρίες έναντι των τριάντα πέντε περίπου της κλασσικής – εξωτερικής.
- Δεν είναι τραυματική όπως η βραχυθεραπεία (εμφύτευση ραδιενεργών κόκκων), δεν απαιτεί νάρκωση (γενική ή ραχιαία), δεν μένει κανένα ίχνος ραδιενεργού υλικού μέσα στο σώμα του ασθενούς και έχει ελάχιστες πιθανότητες σε βάθος χρόνου να οδηγήσει σε στένωση της προστατικής μοίρας της ουρήθρας.
- Συγκρινόμενο με τη Βραχυθεραπεία με μεταφόρτιση Υψηλού Ρυθμού δόσεως (HDR after loading) είναι εμφανώς λιγότερο επεμβατική για τον ασθενή, χωρίς ακινησία και εμφυτευμένες βελόνες στον προστάτη για ημέρες.
Στα παραπάνω έρχεται να προστεθεί και η δυνατότητα παρακολούθησης του όγκου κατά τη διάρκεια της ακτινοβόλησης (real time visualization), διαδικασία η οποία διατηρεί την ακρίβεια της στόχευσης παρά τις μικρές μεταβολές στη θέση του όγκου που προκαλούν οι συσπάσεις του εντέρου.
Προϋπόθεση είναι η τοποθέτηση εντός του προστάτη αδένος, τριών έως τεσσάρων "δεικτών αναφοράς" (3 – 4 fiducials), οι οποίοι εντοπίζονται από το σύστημα κεντροθετήσεως, και ανάλογα με τις μικρομετακινήσεις του στόχου, δίδεται εντολή και ο ρομποτικός βραχίονας διορθώνει την απόκλιση της δέσμης από εκατοστά έως δέκατα του χιλιοστού.
Η τοποθέτηση των "δεικτών αναφοράς" (κομμάτια σύρματος καθαρού χρυσού μήκους πέντε και πάχους 0,8 χιλιοστών (5 Χ 0,8 mm) εμφυτεύονται στον προστάτη με λεπτή βελόνα (18 G) υπό ενδορθική υπερηχογραφική καθοδήγηση.
Η διαδικασία είναι σαφώς λιγότερο επώδυνη από οποιαδήποτε άλλη θεραπευτική πράξη στη περιοχή.
Το CyberKnife® σε σύγκριση...
Το CyberKnife® σε σύγκριση με τη Ριζική Προστατεκτομή
Πλεονεκτήματα
Είναι Μη επεμβατική μέθοδος οπότε δεν απαιτείται νάρκωση, χειρουργική επέμβαση και ανάρρωση- Δεν απαιτείται νοσηλεία και παραμονή στο νοσοκομείο πρίν ή μετά τη θεραπεία
- Δεν διακόπτονται οι καθημερινές δραστηριότητες (ο ασθενής εργάζεταικανονικά)
- Μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε άνδρα οποιασδήποτε ηλικίας (ακόμα και σε όσους έχουν προβλήματα υγείας και απαγορεύεται η χειρουργική επέμβαση)
- Ελάχιστες πιθανότητες να προκληθεί στυτική δυσλειτουργία
Το CyberKnife® σε σύγκριση με τη Βραχυθεραπεία (εμφύτευση ραδιενεργών κόκκων)
Πλεονεκτήματα
(Επιπλέον αυτών της Ριζικής Προστατεκτομής)
- Δεν μένει κανένα ραδιενεργό υλικό μέσα στο σώμα του ασθενούς που να εκπέμπει ραδιενέργεια
- Υπάρχει πολύ μικρότερη πιθανότητα για απώτερη στένωση της προστατικής ουρήθρας
- Πραγματοποιείται σε οποιοδήποτε μέγεθος προστάτη σε αντίθεση με τη βραχυθεραπεία
Μειονεκτήματα
- Την τελευταία δεκαετία υπάρχουν αρκετές μελέτες με καλά αποτελέσματα, ενώ για το CyberKnife® τώρα εμφανίζονται στη βιβλιογραφία οι πολυκεντρικές μελέτες (με άριστα αποτελέσματα)
Το CyberKnife® σε σύγκριση με την Κλασσική Ακτινοθεραπεία
Πλεονεκτήματα
Η χρονική διάρκεια της θεραπείας με CyberKnife® είναι περίπου μία εβδομάδα (ανάλογα με το πρωτόκολλο που ακολουθεί κάθε κέντρο) ενώ η κλασσική ακτινοθεραπεία απαιτεί καθημερινή προσέλευση για θεραπεία περίπου τριανταπέντε(35) φορές (επτά εβδομάδες)- Το CyberKnife® προσφέρει ακτινοβόληση με απόλυτη -'χειρουργική' ακρίβεια προφυλάσσοντας έτσι από πιθανές επιπλοκές τα γειτονικά όργανα όπως η ουροδόχος κύστη, το ορθό και ο βολβός της ουρήθρας και μειώνοντας στο ελάχιστο την πιθανότητα στυτικής δυσλειτουργίας
Μειονεκτήματα
- Λόγω της πολύ εντοπισμένης θεραπείας με CyberKnife®, στα πιο προχωρημένα στάδια της νόσου, πρέπει να γίνει και συμπληρωματική εξωτερική ακτινοθεραπεία για προστασία του ασθενούς (πιθανότητα εξωπροστατικής νόσου)
- Για τις παλαιότερες τεχνικές εξωτερικής ακτινοθεραπείας υπάρχουν στη βιβλιογραφία αρκετές μελέτες που τις υποστηρίζουν, ενώ για το CyberKnife® τώρα εμφανίζονται οι πολυκεντρικές μελέτες (με άριστα αποτελέσματα)
Σαν θεραπευτική μέθοδος, η Ρομποτική Στερεοτακτική Ακτινοχειρουργική με CyberKnife®, δίνει σημαντικές υποσχέσεις για αρτιότερη και αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση κυρίως των πρώϊμων μορφών του καρκίνου του προστάτη, αλλά μπορεί να συνδράμει και στην αντιμετώπιση προχωρημένων σταδίων.
Το ρομποτικής τεχνολογίας μηχάνημα, ακτινοβολεί από εκατοντάδες διαφορετικές γωνίες τον όγκο, δίνοντας μεγαλύτερη ακρίβεια στη στόχευσή του σε σχέση με τις άλλες τεχνικές ακτινοβόλησης και έτσι έχει τη δυνατότητα ασφαλούς χορήγησης της μεγαλύτερης δυνατής δόσης για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Η κατανομή δόσεως ακτινοβολίας κατά την κλασσική εξωτερική ακτινοθεραπεία. Η μικρότερη του ενός χιλιοστού (< 1 mm) απόκλιση της ευστοχίας κατά την ακτινοβόληση με CyberKnife®, προφυλάσσει τις γειτονικές δομές (όπως το ορθό και την ουροδόχο κύστη) και αυτό σε συνδυασμό με τη δυνατότητα υποκλασματοποίησης (λίγες συνεδρίες – επισκέψεις αλλά αυξημένης εντάσεως – δόσεως κάθε φορά) επιτρέπει ραδιοβιολογικά πολύ ισχυρή δόση ακτινοβολίας στον κακοήθη ιστό χωρίς τις επιπλοκές που παρατηρούνται όταν τα όρια της ακτινοβόλησης ξεφεύγουν προς τους γειτνιάζοντες ιστούς.
Ο τρόπος λειτουργίας του είναι μοναδικός καθώς ο ρομποτικός βραχίονάς του κινείται γύρω από τον ασθενή ακτινοβολώντας τον όγκο από εκατοντάδες διαφορετικές γωνίες, εξετάζοντας ανά κλάσματα δευτερολέπτου τις νέες πληροφορίες που δέχεται από την κάμερα που παρακολουθεί συνεχώς τις ανεπαίσθητες κινήσεις του προστάτη, που γίνονται κατά τη διάρκεια της συσπάσεως του εντέρου και διορθώνοντας αν χρειαστεί τις συντεταγμένες του.
Ο ασθενής ξαπλώνει αναπαυτικά σε έναν ευχάριστο χώρο και αναπνέει κανονικά, δεν περιορίζεται από τίποτα και το μηχάνημα αναλαμβάνει όλες τις παραμέτρους της θεραπείας που θα δοθούν από το επιτελείο των ιατρών και των ακτινοφυσικών.
Έτσι ο ιατρός νιώθει την ικανοποίηση της πληρέστερης θεραπείας και ο ασθενής της καλύτερης δυνατής επιλογής.
Ισοδοσικές καμπύλες από πλάνα θεραπείας του προστάτη που δείχνουν πόσο ελάχιστη δόση ακτινοβολίας βγαίνει εκτός του προστάτη με θεραπεία CyberKnife.
Πότε εφαρμόζεται η θεραπέια CyberKnife®
Στους ασθενείς Χαμηλής επικινδυνότητας (Low Risk), η Ρομποτική Στερεοτακτική Ακτινοχειρουργική με CyberKnife® είναι η πιό σύγχρονη, ασφαλής, μη επεμβατική, χωρίς δυσφορία και ενοχλήματα για τον ασθενή, χωρίς τοξικότητα και ελάχιστες παρενέργειες θεραπεία, με αξεπέραστη ακρίβεια στο στόχο σεβόμενη τους γειτονικούς ιστούς γιατί παρακολουθεί συνεχώς τις πιθανές μετακινήσεις του 'στόχου' και αυτοδιορθώνεται, που ολοκληρώνεται σε μία εβδομάδα (σε αντίθεση με το σχήμα των πολλαπλών εβδομάδων της κλασσικής – εξωτερικής ακτινοβόλησης).
Στους ασθενείς Μέσης & Υψηλής επικινδυνότητας (Low & High Risk), η Ρομποτική Στερεοτακτική Ακτινοχειρουργική με CyberKnife® είναι η συμπληρωματική αγωγή παράλληλα με την εξωτερική ακτινοθεραπεία και την ορμονοθεραπεία. Είναι η πρόσθετη δόση ακτινοβολίας (boost) που πρέπει να δοθεί στον προστάτη αδένα και πιθανώς και στις σπερματοδόχους κύστεις ώστε να καταστραφούν τα κακοήθη κύτταρα της περιοχής, χωρίς βέβαια να επιρρεαστούν τα υγιή κύτταρα των γειτονικών οργάνων (που βρίσκονται σε επαφή ή σε απόσταση χιλιοστών) και να μην αναπτυχθεί τοπική υποτροπή της νόσου.
Χιλιάδες ασθενείς (κυρίως στην Αμερική) έχουν επιλέξει τη Ρομποτική Στερεοτακτική Ακτινοχειρουργική με CyberKnife® είτε σαν μονοθεραπεία όταν είναι χαμηλού σταδίου (μοναδική θεραπευτική αγωγή) είτε σαν συμληρωματική σε πιο προχωρημένο στάδιο και ο αριθμός αυξάνεται συνεχώς λόγω των προαναφερθέντων πλεονεκτημάτων.
Τοποθέτηση Εφαρμογή «δεικτών - fiducials»
Τι είναι τα fiducials;
Οι «δείκτες – fiducials» είναι μικρά κυλινδρικά κομμάτια καθαρού χρυσού (Au 99,9 %) χωρίς ίχνος ακτινοβολίας, μήκους 5 χιλιοστών που εμφυτεύονται μέσα στον προστάτη αδένα όπου θα γίνει και η θεραπεία με CyberKnife®.
Με τον τρόπο αυτό, το ψηφιακό σύστημα αναγνωρίζει τη σωστή θέση του στόχου ανά πάσα στιγμή και σε περίπτωση κινήσεώς του, ο ρομποτικός βραχίονας να κάνει τις ανάλογες διορθώσεις ώστε να υπάρχει πάντα απόλυτη ευστοχία των δεσμών ακτινοβολίας που θα στείλει το σύστημα.
Πώς τοποθετούνται;
Οι «δείκτες – fiducials» είναι τοποθετημένοι μέσα σε λεπτές ειδικές βελόνες (δεν διαφέρουν σε διάμετρο με αυτές των αιμοληψιών) και εμφυτεύονται στο προστάτη υπό καθοδήγηση διορθικού υπερηχογράφου από ειδικό Ουρολόγο ή Ακτινοθεραπευτή Ογκολόγο. Πριν εμφυτευτούν, γίνεται κάποια προετοιμασία του εντέρου, ίδια ή παρόμοια με αυτή που έγινε προ της βιοψίας.
Πότε πρέπει να εμφυτευτούν;
Η εμφύτευση των «δεικτών – fiducials» γίνεται 5 – 7 ημέρες πριν τις μετρήσεις και την προετοιμασία του ασθενούς για θεραπεία. Αυτό γίνεται ώστε ο οργανισμός να έχει χρόνο να σταθεροποιήσει τη θέση τους και να θεωρούνται πλέον ακίνητα σημεία ως προς τον στόχο που θα επικεντρώσουμε τη θεραπεία.
Υπάρχουν παρενέργειες από την εμφύτευση;
Κάθε επεμβατική πράξη έχει κινδύνους και πιθανές παρενέργειες. Στη περίπτωση όμως των εμφυτεύσεων στον προστάτη αδένα οι πιθανότητες είναι μηδαμινές για κάτι περισσότερο από μία τοπική λοίμωξη λόγω κακής προετοιμασίας του εντέρου. Η πιθανότητα αυτή μηδενίζεται με τη χορήγηση ολιγοήμερης χορηγήσεως αντιβιοτικού.
Για πόσο διάστημα μένουν μέσα στο σώμα;
Οι «δείκτες – fiducials» μένουν μέσα στο σώμα για πάντα. Το μικρό τους μέγεθος καθώς και η κατασκευή τους από καθαρό χρυσό τα κάνει τελείως αποδεκτά από τους ιστούς και δεν δημιουργείται καμία παρενέργεια ή αντίδραση. Μάλιστα ο ασθενής μπορεί να υποβληθεί σε οποιαδήποτε εξέταση (Μαγνητική τομογραφία, Σπινθηρογράφημα, Υπερηχογράφημα κλπ) χωρίς πρόβλημα. Όμως στις Ακτινογραφίες της περιοχής, θα εμφανίζονται σαν μικρά μεταλλικά σημάδια, τα οποία εύκολα αναγνωρίζει ο Ακτινοδιαγνωστής και δεν του δημιουργούν διαγνωστικό πρόβλημα.
Διαδικασία για τη θεραπευτική αγωγή με CyberKnife®
ΕΠΙΛΟΓΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ
Ποιοι ασθενείς μπορούν να υποβληθούν σε θεραπεία του προστάτη με το CyberKnife® είναι αρμοδιότητα του εξειδικευμένου Ακτινοθεραπευτού – Ογκολόγου και του Ουρολόγου. Η επιλογή γίνεται μετά από ιατρικό συμβούλιο και μελέτη των κλινικών και εργαστηριακών εξετάσεων του ασθενούς.
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ
Για να γίνει η θεραπεία, πρέπει να υπάρχει σχετική ακινησία της περιοχής και εντοπισμός του στόχου. Για την ακινησία, γίνεται κατασκευή εξατομικευμένου αφρώδους στρώματος για μείωση των κινήσεων της πυέλου και των κάτω άκρων με διαδικασία αναίμακτη και μη επεμβατική. Για τον εντοπισμό του στόχου, χρειάζεται η τοποθέτηση "δεικτών" (fiducials – markers) μεγέθους 5 χιλ. μέσα στο προστάτη αδένα για να υπάρχει στόχευση με απόλυτη ακρίβεια. Η τοποθέτηση γίνεται με διορθικό υπερηχογράφημα και τοπική αναισθησία.
ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΠΡΟΣΤΑΤΟΥ – ΣΤΟΧΟΥ
Ο ακριβής προσδιορισμός του στόχου και των κρίσιμων οργάνων του χώρου, απαιτεί λεπτομερή απεικόνιση του προστάτη και της περιοχής γύρω από αυτόν. Έτσι ακολουθεί αξονική (CT – Computer Tomography) και μαγνητική τομογραφία (MRI – Magnetic Resonance Imaging) της περιοχής ή και άλλες απεικονιστικές μέθοδοι (MRI Spectroscopy, PET-CT, TRUS κλπ) ειδικών προδιαγραφών για να έχουμε όσο το δυνατόν περισσότερες και ακριβέστερες λεπτομέρειες της ανατομίας του συγκεκριμένου ασθενούς.
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
Κατόπιν είναι η σειρά του σχεδιασμού θεραπείας. Πανίσχυροι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, επεξεργάζονται τις ψηφιακές εικόνες των εξετάσεων που έχουν προηγηθεί (αξονική τομογραφία κλπ), και οι εξειδικευμένοι ιατροί και ακτινοφυσικοί, συνεργαζόμενοι εκπονούν το πλάνο – σχέδιο θεραπείας. Το τελικό πλάνο εκφράζει τον καλύτερο δυνατό τρόπο θεραπείας, επικεντρώνοντας εκατοντάδες δέσμες ακτίνων από διάφορες κατευθύνσεις προς το στόχο, ώστε τελικά να επιτύχουμε τη συγκέντρωση της απαιτούμενης δόσης ακτινοβολίας στην περιοχή που πρέπει, αλλά να υπάρχει ασφάλεια και μη κάκωση των παρακείμενων φυσιολογικών ιστών και οργάνων. Επίσης καθορίζεται η δόση ακτινοβολίας που θα δοθεί και ο αριθμός των συνεδριών που θα απαιτηθούν. Αυτό το πλάνο – σχέδιο θεραπείας θα κλιθεί να υλοποιήσει ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του ρομποτικού βραχίονα, ο οποίος θα κατευθύνει τις δέσμες του Γραμμικού Επιταχυντή με ακρίβεια μικρότερη του χιλιοστού προς το στόχο.
Τι σημαίνει Ρομποτική Στερεοτακτική Ακτινοχειρουργική με CyberKnife®
Η θεραπεία με αυτό το ρομποτικής τεχνολογίας μηχάνημα ονομάζεται Ρομποτική Στερεοτακτική Ακτινοχειρουργική με CyberKnife®. Ο τίτλος είναι μακροσκελής αλλά πρέπει να συνδυάσει τέσσερις έννοιες:
Ρομποτική:
Όρος που δηλώνει χρήση ρομποτικού βραχίονα. Το CyberKnife® χρησιμοποιεί ρομποτικό βραχίονα με έξι βαθμούς ελευθερίας κινήσεως που του δίνουν τη δυνατότητα προσδιορισμού σημείων στο χώρο με εκπληκτική ακρίβεια (απόκλιση μικρότερη του μισού χιλιοστού) και πιστοποιημένου ειδικά για ιατρική χρήση.
Στερεοτακτική:
Η δυνατότητα προσδιορισμού ενός σημείου στο χώρο, χρησιμοποιώντας Καρτεσιανές συντεταγμένες (τους τρεις άξονες Χ,Ψ, Ζ). Το CyberKnife® έχει αυτή τη δυνατότητα γιατί οι πολύ ισχυροί ηλεκτρονικοί υπολογιστές του χρησιμοποιώντας τα δεδομένα του χώρου από την αξονική και τη μαγνητική τομογραφία, μπορούν να κατευθύνουν το ρομπότ (άρα και τη δέσμη των ακτίνων) με απόλυτη ακρίβεια σε οποιοδήποτε σημείο στο χώρο από διάφορες κατευθύνσεις.
Ακτινο- : Χρήση ακτίνων
Το CyberKnife® χρησιμοποιεί ακτίνες φωτονίων που παράγει ένας υψηλής ενέργειας Γραμμικός Επιταχυντής (ενέργεια έξι εκατομμυρίων Βόλτ – 6 MV) για να σκοτώσει τα καρκινικά και γενικά τα μη φυσιολογικά κύτταρα. Ο Γραμμικός Επιταχυντής του είναι ειδικών προδιαγραφών (μικρών διαστάσεων και "διαστημικής τεχνολογίας") και είναι ανηρτημένος στο ρομποτικό βραχίονα, ο οποίος τον μετακινεί στο χώρο και κατ' επέκταση στέλνει τις ακτίνες στα σημεία που έχουν προσδιοριστεί στο πλάνο θεραπείας.
Xειρουργική:
Η λέξη χρησιμοποιείται μεταφορικά θέλοντας να δηλώσει:
- πρώτον τη μεγάλη ακρίβεια – ευστοχία των ακτίνων που δουλεύουν όπως το χειρουργικό νυστέρι, και
- δεύτερον τη μη κάκωση – επιβάρυνση των γειτονικών με το στόχο ιστών και οργάνων, οι οποίοι διασώζονται και δεν παρουσιάζουν παρενέργειες.
Όπως στο χειρουργείο, κακοποιούνται και καταστρέφονται – αφαιρούνται συγκεκριμένοι ιστοί και ούτε καν τέμνονται κύτταρα σε απόσταση χιλιοστών, έτσι και οι ακτίνες του CyberKnife®, με χειρουργική ακρίβεια καταστρέφουν μόνο την περιοχή που θα προγραμματίσουμε και υποδείξουμε.
Διαβάστε εδώ για τη νέα μέθοδο διάγνωσης