Καρκίνος Παγκρέατος
Το αδενοκαρκίνωμα του παγκρέατος παραμένει ένας από τους λιγότερο ιάσιμους νεοπλασματικούς όγκους του ανθρώπου, με την ριζική χειρουργική επέμβαση να αντιπροσωπεύει τη μόνη ρεαλιστική πιθανότητα για θεραπεία.
Ακόμη όμως και με την ριζική αφαίρεση η θεραπεία αυτού του τραύματος είναι η εξαίρεση. Επικουρική ή συμπληρωματική θεραπεία, συμπεριλαμβανομένης της χημειοθεραπείας και της συνδυασμένης χημειοθεραπείας – ακτινοθεραπείας εμφανίζεται να βελτιώνει το ποσοστό θεραπείας έναντι της χειρουργικής επέμβασης μόνης.
Δυστυχώς η πλειοψηφία των ασθενών με καρκίνο του παγκρέατος δεν μπορούν να υποβληθούν σε χειρουργική θεραπεία, λόγω της τοπικής προσβολής παρακείμενων ζωτικής σημασίας δομών όπως η άνω μεσεντέρια αρτηρία, ή λόγω ύπαρξης μεταστατικής εντόπισης.
Στα ανεγχείρητα νεοπλάσματα του παγκρέατος έχουν χρησιμοποιηθεί θεραπευτικές προσεγγίσεις συμπεριλαμβανομένης της ακτινοθεραπείας, της χημειοθεραπείας και της συνδυασμένης ακτινοθεραπεία-χημειοθεραπείας (9 ..10 ..11 ..12 ..13, 14). Ενώ η παρηγορητική θεραπεία και η παράταση προσδόκιμου επιβίωσης μπορούν να επιτευχθούν με αυτές τις προσεγγίσεις, δεν υπάρχει ουσιαστικά καμιά θεραπευτική δυνατότητα.
Η συνδυασμένη χημειο-ακτινοθεραπεία έχει αποδειχθεί ανώτερη από τη ακτινοθεραπεία μόνη.
Ακτινοθεραπεία
Για την ακτινοθεραπεία, είναι πρόκληση να δοθεί μια θεραπευτική δόση ακτινοβολίας στον παγκρεατικό όγκο, λόγω της χαρακτηριστικής στενής σχέσης του με το στομάχι, δωδεκα-δάκτυλο, το λεπτό έντερο, το παχύ έντερο, το ήπαρ, τα νεφρά και το νωτιαίο μυελό.
Με σύγχρονες τεχνικές όπως η διαμορφούμενης έντασης ακτινοθεραπεία (IMRT), η ανώτερη ανοχή των παραπάνω οργάνων στην ακτινοβολία εμφανίζεται βελτιωμένη, λόγω της βελτιωμένης διαμόρφωσης της ακτινοθεραπείας στο όγκο.
Δεν υπάρχουν ακόμα δημοσιευμένα στοιχεία του οφέλους στην επιβίωση με IMRT, αν και το 69% ποσοστό επιβίωσης 1 έτους στους μη επιδεχόμενους χειρουργική επέμβαση ασθενείς που αναφέρεται με το συνδυασμό του IMRT και χημειοθεραπείας φαίνεται ενδεχομένως ανώτερο από τα ιστορικά αποτελέσματα, και η τοξικότητα σε αυτήν την μελέτη ήταν μέσα στα αποδεκτά όρια.
Το πάγκρεας μετακινείται αρκετά σε σχέση με την αναπνοή. Λόγω αυτού, ένα σχετικά μεγάλο περιθώριο πρέπει να προστεθεί στον όγκο του υπό ακτινοθεραπεία στόχου-νεοπλάσματος, που φέρνει τον παρακείμενο ευαίσθητο φυσιολογικό ιστό στο πεδίο θεραπείας, αυξάνοντας όμως έτσι τον κίνδυνο πρόκλησης παρενεργειών και περιορίζοντας την θεραπευτική και ασφαλή δόση.
Αν και με IMRT βελτιώνεται η ομογενοποίηση της δόσης ακτινοβολίας γύρω από το πάγκρεας, μειώνοντας έτσι τη δόση στους παρακείμενους ιστούς έναντι των κλασικών σύμμορφων τεχνικών, ακόμα δεν έχει λύσει αποτελεσματικά το πρόβλημα στοχοθέτησης που δημιουργείται από την κίνηση του στόχου -όγκου λόγω της αναπνοής.
Για την εφαρμογή ακτινοχειρουργικής με CyberKnife® στο πάγκρεας χρησιμοποιείται η τεχνική Synchrony® σύμφωνα με την οποία η θεραπεία ακολουθεί τις μετακινήσεις της βλάβης κατά την διάρκεια της αναπνοής λαμβάνοντας υπόψη την μετακίνηση εμφυτευμένων χρυσών καθοδηγητικών δεικτών που εμφυτεύονται στη βλάβη, συσχετίζοντας τη θέση τους με τον αναπνευστικό κύκλο.
Έτσι επιτυγχάνεται ακρίβεια της τάξης του χιλιοστού στην παρακολούθηση και ακτινοβόληση του υπό θεραπεία στόχου-όγκου, με χρήση ελάχιστων περιθωρίων γύρο από την βλάβη σε σχέση με άλλα συστήματα ακτινοθεραπείας, και κατά συνέπεια καλύτερης θεραπείας και λιγότερων παρενεργειών.
Στοχοθέτηση
Τα παραδοσιακά συστήματα ακτινοθεραπείας στοχεύουν στη βλάβη από έναν σχετικά μικρό αριθμό σταθερών θέσεων. Αντίθετα, στην ρομποτική ακτινοχειρουργική με CyberKnife® επιλέγονται από το σύστημα εκατοντάδες γωνίες ακτινοβόλησης, που επιλέγονται ανάμεσα σε μερικές χιλιάδες θέσεις που υποστηρίζει το σύστημα. Έτσι έχουμε δυνατότητα να δώσουμε μεγάλες δόσεις θεραπείας στο στόχο στο πάγκρεας, επιβαρύνοντας ελάχιστα τους γύρω φυσιολογικούς ιστούς.